Shirin Golyardi en Mirjam van der Gugten werken bij NEN aan de normen en certificatieschema’s, die worden ontwikkeld in het kader van de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). In dit blog vertellen zij over hun persoonlijke drijfveren, hoe vertrouwen samenwerking verbetert en de rol die NEN speelt bij het ontwikkelen van normen.
Een norm is een afspraak die verschillende partijen met elkaar vastleggen. Het is een grote meerwaarde dat hierbij meerdere partijen betrokken zijn, en dat deze afspraak gebaseerd is op basis van consensus. Het komen tot consensus is het vak van Mirjam en Shirin. Zij zitten niet zelf aan de tekentafel, maar brengen relevante stakeholders bij elkaar. Zo zorgen ze ervoor dat zij gezamenlijk komen tot afspraken. En die afspraken leggen ze vast in een norm.
Het moet gewoon anders!
Beiden vinden het verbeteren van de elektronische gegevensuitwisseling in de zorg een belangrijk maatschappelijk thema. Mirjam vertelt dat hierin ook een persoonlijke motivatie voor haar zit. ‘Ik heb letterlijk gezien hoe mijn schoonvader met een briefje op zijn borst vervoerd werd naar het ziekenhuis. Daar aangekomen werd het briefje overhandigd aan de verpleegkundige die ervoor zorgde dat dit handmatig werd ingevoerd in de computer. En dat was in 2019! Het moet gewoon anders, beter, veiliger!’
Gelijke kansen
Shirin ziet dat er nog veel kan verbeteren in de samenwerking tussen zorgprofessionals en verwacht dat een verbeterde elektronische gegevensuitwisseling daar heel goed bij kan helpen. ‘Mijn man heeft trombose, hierdoor ziet hij veel verschillende artsen die allemaal zelf onderzoek doen. Wij moeten dan voor verbinding zorgen tussen de zorgverleners in de keten zoals de huisarts, de hematoloog en de trombosedienst. Nu is dat voor ons niet een heel groot probleem, wij begrijpen hoe het werkt en zijn mondig genoeg om dat te kunnen. Maar er zijn ook mensen die dat niet kunnen. Het leidt tot een tweedeling in de zorg, niet iedereen krijgt dezelfde zorg en heeft gelijke kansen, dat vind ik schrijnend om te zien.’
Goede samenwerking
Vertrouwen in elkaar is de basis voor een goede samenwerking. Zo is dat ook bij Shirin en Mirjam: zij vullen elkaar goed aan, zonder eigenbelang of dubbele agenda. Het gaat ook over elkaar kennen, legt Shirin uit. ‘Bij normalisatie heb je vertrouwen nodig, zodat je over je eigen schaduw heen kan stappen. Als leverancier heb je je eigen “bedrijfsgeheimen”. Ondanks dat is het nodig dat je kunt standaardiseren. De ene keer pas jij wat aan, de volgende keer jouw conculega. Ieder doet dat op zijn tijd, anders kom je er niet.’
Open sfeer
Vanwege de grote belangen willen partijen vaak niet het achterste van hun tong laten zien. Daarom is het zo belangrijk om een open sfeer te creëren. Door goed contact tussen de mensen aan tafel ziet Mirjam vertrouwen ontstaan. ‘Het maakt dat mensen meer met elkaar delen en vertellen, daardoor is het makkelijker om tot consensus te komen. Daar doen we dus heel erg ons best voor, in de afgelopen periode van online bijeenkomsten was dit lastiger.’
Gelijk speelveld
Een belemmering voor de ontwikkeling van normen is dat niet alle branches in de zorg op dezelfde manier werken. Sommige branches hebben eigen protocollen, en dat botst soms met andere branches. Niet alleen tussen branches, soms speelt dit ook binnen een branche. Dat maakt het een grote uitdaging om het met elkaar eens te worden. ‘Dat is precies onze rol, om te zorgen dat er een gelijk speelveld ontstaat waar partijen het met elkaar eens durven worden, dat ze wat water bij de wijn doen.’ Mirjam noemt het voorbeeld van twee softwareleveranciers die gebruik maken van een systeem dat niet goed op elkaar aansluit. ‘Dan is het nodig om een aanpassing te doen in één of beide systemen zodat deze wel goed met elkaar kunnen samenwerken.’
Wat is daarvoor nodig?
‘Heel goed kunnen luisteren, goed kunnen doorgronden welke verschillende belangen een rol spelen, heel goed begrijpen waarom ze iets zeggen, wat daar achter zit en wat hun pijnpunt is.’ Shirin voegt hier nog aan toe: ‘En daarop anticiperen, bij een conflict of als een partij zegt: we zijn het hier niet mee eens en zo het proces in gevaar brengt, dan moet je pro actief handelen. Met tact. Daarvoor is nodig dat je gevoel voor belangen en de partijen hebt. En je moet je eigen mening ondergeschikt maken.’
Neutraliteit
Om te kunnen uitblinken in dit vak is het belangrijk dat je een “mensen-mens” bent, zegt Mirjam. ‘Je moet het leuk vinden om met mensen om te gaan met hele verschillende karakters. Soms kan het ook flink botsen tussen mensen. Dan is het zaak dat je je neutraal opstelt en niet laat merken wat je echt denkt of vindt. Ook op dat vlak vullen Shirin en Mirjam elkaar goed aan.
Ambitie
‘Inmiddels hebben we een hele groep stakeholders om ons heen verzameld, die meewerken om nieuwe normen voor zorg en welzijn te ontwikkelen. Dat is wel iets om trots op te zijn.’ Mirjam voegt hieraan toe: ‘Net als de eerste norm die in het kader van de Wegiz is ontwikkeld. Deze werd in april 2022 gepubliceerd: NEN 7503, de norm voor een elektronisch recept. Het zou super zijn als een patiënt zich geen zorgen meer hoeft te maken over de informatieoverdracht als hij in het ziekenhuis belandt. Dat hij erop kan vertrouwen dat de informatie up-to-date is en dat de arts op de hoogte is. Daar streven we met elkaar naar.’
Over de Wegiz
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) werkt aan een wet die verplicht dat gegevensuitwisseling tussen zorgverleners elektronisch verloopt. Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg is belangrijk om goede zorg te kunnen leveren. Een zorgverlener moet op het juiste moment de juiste informatie hebben om te weten wat er speelt en welke behandeling of medicijnen een patiënt eerder heeft gehad. Dit voorkomt vermijdbare fouten en bespaart tijd. Tijd die een verpleegkundige of arts aan een patiënt kan besteden. In september 2022 nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel unaniem aan. Op 18 april 2023 stemt, naar verwachting, ook de Eerste Kamer over de wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz).
